Zou de tragische Anne Boleyn van metal gehouden hebben? Zou ze zwelgen in de overdonderende muziek? We weten slechts dat het andersom wel zo is. De metalband ExLibris met zangeres Dianne van Giersbergen omhelst in muzikale zin de tragische Engelse koningin. Anne Boleyn is de eerste van drie historische vrouwen van het drieluik ANN; een geschiedenisles in symfonische metal.
door Joke Knoop
Zangeres Dianne van Giersbergen (33) heeft iets met sterke, eigenzinnige vrouwen. Zij wil hun levens voor het voetlicht brengen. Ze wil hun verhaal vertellen, of beter gezegd: in teksten en klanken vatten. Vooral de tragische levens van vrouwen uit het verleden intrigeren haar. “Ik hou van geschiedenis en drama is my middlename”, zegt ze met een brede lach. Met een knipoog: “Ik ben dramatisch sopraan.” De metalzangeres uit Rijen is immers klassiek geschoold, zingt klassiek, is zangpedagoog, maar verdient haar sporen vooral in de symfonische metal.
De band met van links naar rechts Dianne van Giersbergen (zang), Bob Wijtsma (gitaar), Luuk van Gerven (basgitaar), Koen Stam (keyboards) en Harmen Kieboom (drums). Foto Jeroen Moerdijk
Het nieuwe project met haar band ExLibris is het drieluik ANN. De eerste cd van dit drieluik is onlangs verschenen met als lijdend voorwerp Anne Boleyn. Om uw geheugen op te frissen: dat was de tweede vrouw van Hendrik VIII, koningin van Engeland van 1533 tot haar onthoofding in 1536.
Oud vuil
Dianne van Giersbergen is gefascineerd door deze vrouw: “Ik had meteen een connectie met Anne Boleyn. Ze was haar tijd vooruit. Ik herken dingen in haar, zoals bouwen aan je eigen leven, het zelf doen. Zij streefde haar doelen na, ze werd geadoreerd. Daarna begon haar gevecht en is ze als oud vuil behandeld. Haar lot is door haar omgeving bepaald. Wat een verhaal!”
Van Giersbergen balt het tragische leven van Anne Boleyn samen in drie teksten voor evenzoveel nummers. Zij zet het verhaal neer in een krachtige mix van symfonische metal en klassieke elementen: een variatie van vocale stijlen en melodielijnen. Haar versie begint met de verleiding, The Courtship, waar Anne Boleyn zich voegt naar Hendrik VIII. Als ze samen zijn, beseft ze dat haar strijd nu begint. The Courtship barst los met stevige metalklanken, gaat snel daarna over in ingetogen zang en muziek om te eindigen in opzwepende muziek. In het tweede deel, The Miscarriage, trekt Van Giersbergen alle registers open. Ze zingt de wanhoop van moeder Anne na de miskraam van een jongetje; de zo gewenste troonopvolger die niet levensvatbaar is. Tenslotte vult The Beheading, de onthoofding, zich met duistere en dreigende muziek en zang.
Van Giersbergen gaat gedegen te werk: eerst inlezen, documentaires bekijken, zich verdiepen in de mores van die verleden tijd. “Ik moet het beleven, naar me toe halen. Ik ga vanuit het verhaal naar de emotie in de zang, zoals je ook bij de opera vanuit het libretto naar de muziek gaat. Het moet echt zijn, geen fictie. En rauw, daarom ga ik in The Miscarriage soms verder met mijn stem dan technisch verantwoord. Ik heb alles losgelaten en gezongen, alle frustratie eruit gegooid.”
Op de hoes van de eerste cd ANN een fotografische samensmelting van Dianne van Giersbergen met Anne Boleyn. Foto Jeroen Moerdijk
Raakvlakken
Dat doet de vraag rijzen of er raakvlakken zijn met haar eigen leven. Van Giersbergen beaamt dat. “Ja, ik ken het gevoel dat je alles hebt bereikt en dat je dan toch niet de pot met goud vindt. Als dat je overkomt, zweef je zonder houvast. Waar jij bent, is niks en dat is zo onwijs verstikkend. Wat doe je: trekken aan een dood paard? Kies je voor jezelf?”
Van Giersbergen duidt op haar gedwongen vertrek uit de succesvolle Duitse metalband Xandria. Ze reisde met Xandria de wereld rond, deed veel podiumervaring op, maar kon na enkele jaren de moordende productie- en reisschema’s niet meer aan. De band weigerde echter om het rooster aan te passen. “Ik moest mij staande zien te houden bij Xandria en dat lukte niet meer. Daarom kan ik mij de rol van outcast goed voorstellen. In deze tijd hebben we de schandpalen in de sociale media. Ik heb de hoon van sociale media geriskeerd met mijn statement over Xandria. Dat is gelukkig meegevallen.”
Van Giersbergen herpakte zich en besteedt sindsdien haar talent aan haar eerste liefde: ExLibris, ontstaan in de tijd dat ze de muziekschool in Boxtel bezocht. Ook tijdens haar conservatoriumopleiding in Arnhem en de optredens met Xandria bleef zij met ExLibris in haar geboorteplaats Liempde muziek maken. Eerst op een lager pitje, nu weer voluit. “De vier muzikanten zijn als broers, die hun zusje vooruit willen schuiven. Ik voel me thuis met mijn clubje.”
Tof
In 2014 maakte Van Giersbergen met ExLibris het album Medea, de vrouw die wraak neemt op haar man door hun kinderen te vermoorden. Van Giersbergen: “Daar kregen we toen toffe reacties op. Mensen kruipen graag in de huid van een ander. We wilden weer een verhaal met een sterke vrouw.” Het werden uiteindelijk de geschiedenissen van drie vrouwen: het drieluik ANN.
Er staan dus nog twee Annes op stapel. De tweede cd zal het leven belichten van Anastasia Romanov; een van dochters van de laatste Russische tsaar. Anastasia was zeventien toen het gezin in 1918 werd geëxecuteerd. In tegenstelling tot Anne Boleyn is er veel materiaal over het leven van deze jonge Russin. Bovendien heeft Van Giersbergen een zwak voor het oude Rusland. “Dit tweede deel zal bombastischer worden, want dat is Rusland: een land van weemoed, van zwelgen. Dat is voor mij thuis komen. Er uit met die emoties en gevoelens, er altijd overheen gaan. Ja, zelfs je begrepen voelen. Dat is heel erg IK.”
Dianne van Giersbergen bezingt drie historische Annes. Foto Jeroen Moerdijk
Begin 2019 is deel twee klaar. En de derde Anne? Die blijft nog geheim. Een tipje van de sluier mogen we optillen: dichterbij in tijd en plaats dan de andere Annes. Het slotstuk zal weer anders van sfeer worden, belooft Van Giersbergen.
Kruim
Het project ANN is tot stand gekomen door crowdfunding. In juni begonnen ExLibris en Dianne van Giersbergen via sociale media geld in te zamelen. Na ruim vier maanden stond er meer dan 28.000 euro op de rekening, krap voldoende om het drieluik te kunnen maken. Deze crowdfunding heeft de band en de zangeres veel kruim gekost: een live stream waar mensen konden vragen om bepaalde nummers, het maken van videoclips, previews, korte interviews, filmpjes. Plus een audiobook, waarin Van Giersbergen tegen de achtergrond van de muziek het verhaal van Anne Boleyn vertelt. Het Engelstalige audiobook is als extra verkocht in de crowdfunding campagne en wordt op een later tijdstip nogmaals digitaal aangeboden.
facebook.com
Instagram: @exlibris_official
De cd is te bestellen via de Facebookpagina of via exlibrisofficial.bandcamp.com
Brabant Cultureel interviewde Dianne van Giersbergen eerder over
haar keuze voor metal
© Brabant Cultureel 2018