De Dutch Design Week (DDW) in Eindhoven draait al jaren niet meer alleen om mooie producten. Design wordt op allerlei fronten ingezet om de wereld te verbeteren en vormt daarmee cross-overs met techniek en kunst. Creatieve ideeën, prototypes en eindproducten zijn nog tot en met zondag 28 oktober te zien, maar enkele tentoonstellingen zijn ook na deze week nog te bezoeken.
door Irma van Bommel
Dat design meer is dan het ontwerpen van mooie producten heeft natuurlijk alles te maken met het onderwijs op de Design Academy in Eindhoven, dat zich al jaren richt op de toepassing van design voor allerlei maatschappelijke probleemstellingen. Op de Graduation Show, dit jaar gehouden in de leegstaande Campina Melkfabriek, loopt het werk van de studenten uiteen van ludieke ontwerpen tot handige oplossingen en maatschappijkritische installaties.
Mirl van Hoek ontwierp een regenjasje voor kinderen om naar hartenlust mee te kunnen spelen in de regen. Foto Femke Reijerman
Ludiek zijn de jasjes van Mirl van Hoek waarmee kinderen naar hartenlust in de regen kunnen spelen, met water. Beer Holthuis ontwierp een enkelband waarmee je, bij het volgen van een navigatieroute, kunt voelen of je links of rechtsaf moet slaan. Handig als je wilt fietsen of hardlopen en niet steeds op je mobieltje wilt kijken. Opvallend veel studenten waren aan de slag gegaan met hergebruik van afvalmateriaal. Duidelijk wordt dat bij hergebruik van bijvoorbeeld textiel en papier restmateriaal over blijft wat niet geschikt is voor de productie van opnieuw textiel en papier, maar wat wel verwerkt kan worden tot bakstenen.
Teddy Schuijers ontwierp comfortabele zakjes voor stoma-patiënten waardoor hun bewegingsvrijheid toeneemt. Foto Iris Rijskamp
Een aantal studenten richtte zich op de gezondheidszorg. Zo maakte Teddy Schuijers een reeks stomazakjes van een huidvriendelijk materiaal en die door de vormgeving de patiënt meer bewegingsvrijheid geeft. Tachisse de Beun richtte zich op beveiliging. Om gewone mensen op straat te beschermen tegen gewelddadigheden ontwierp ze flexibele, comfortabele kleding van gebreide stoffen met een kogelvrije laag ertussen. Om het toegankelijk te maken voor gewone mensen is de uitstraling niet stoer (zoals bij kogelvrije vesten voor de politie en militairen) maar eerder hip.
Maatschappijkritisch
Thomas Stratmann maakte een installatie van maquettes van afgebrande huizen in Duitsland waar vluchtelingen woonden, om aan te geven dat Duitsland toch niet zo tolerant is als het zou willen. Sayo Kato richtte zich met haar installatie op het probleem van het langdurig overwerken in Japan dat tot zelfmoorden leidt. Van noodkreten die op twitter zijn verschenen maakte zij een uitdraai en bedacht om een statement te maken door een twitterbericht aan de buitenkant van een groot kantoorpand te tonen, simpelweg door het neerlaten van enkele zonneschermen die tezamen woorden, of in dit geval, karakters vormen. Met de installaties begeven deze studenten zich op het vlak van de beeldende kunst. Ze signaleren maatschappelijke problemen om een discussie te ontketenen, om zodoende een bijdrage te leveren aan de oplossing ervan.
Thomas Stratmann vraagt met de installatie the Arson Archive van verbrande huizen van vluchtelingen aandacht voor de intolerantie. Foto Femke Reijerman
Dat de studenten zich bezighouden met actuele vraagstellingen, moge duidelijk zijn. Ook het project Data Mortis van Fraser McPhee is helemaal van deze tijd. Hij maakte een internetservice die zorgdraagt voor alles wat op internet staat zodra iemand overlijdt. Hij selecteert belangrijke gegevens en bewaart deze op een USB-stick. Vervolgens worden met één klik alle accounts beëindigd en wordt de USB verstuurd naar een nabestaande.
Zonnepanelen
Bij de studenten gaat het om ideeën of prototypes; zij moeten nog op zoek naar een producent. Op vele andere locaties in Eindhoven worden producten getoond van beginnende designers en van gevestigde bedrijven. Creatieve vernieuwing is uiteraard het uitgangspunt om mee te doen aan de DDW. Een van de interessante bedrijven is Dutch Solar Design dat alternatieven zoekt voor zonnepanelen op daken. Niet dat deze lelijk zijn, maar omdat ze zo rommelig tussen de dakramen en schoorstenen worden geplaatst. Dit bedrijf zoekt het in fraaie wandtegels die zonne-energie kunnen opwekken en die de hele gevel bedekken.
In het Veemgebouw is een kleine presentatie van de New Material Award te zien. Deze is in 2009 in het leven geroepen om onderzoek naar materiaalinnovatie te stimuleren. Daarbij werken designers samen met wetenschappers. Het gaat zowel om nieuwe toepassingen van bekende materialen, zoals bamboe, als om ongewone materialen, waar wij nog aan moeten wennen, zoals dierlijk bloed, een bijproduct van het slachten van dieren, en menselijk haar dat bij de kapper achterblijft.
Blik in de expositie over Alibaba in het Van Abbemuseum met rechts de roze laarzen waarvoor een ‘influencer’ op informele wijze reclame maakt. Foto Peter Cox
Doemscenario
Internet en kunstmatige intelligentie komen tijdens de DDW in meerdere tentoonstellingen aan bod. Het Van Abbemuseum besteedt aandacht aan het Chinese bedrijf Alibaba, een groot online netwerksysteem, in 1999 opgericht door Jack Ma, voor het online boodschappen doen, zonder zelf een webshop te zijn. Alibaba zorgt dat kopers en producenten elkaar weten te vinden via internet en zorgt voor een betalings- en transportsysteem. Door middel van een grote globe in het museum wordt het wereldwijde netwerk inzichtelijk gemaakt. De expositie besteedt aandacht aan een aantal aspecten. Een daarvan is reclame. Interessant fenomeen is dat jonge mensen met veel volgers op sociale media tegen betaling producten aanprijzen. En dat op een informele manier. Deze zogenaamde ‘influencers’ op sociale media worden naast de reguliere reclamecampagnes steeds belangrijker.
MU laat met de expositie ‘The New News Room. Reporting Redesigned’ zien welke digitale toepassingen mogelijk zijn bij het brengen van het nieuws. Een daarvan is de inzet van virtual reality om de kijker bijvoorbeeld fictief mee te nemen naar een oorlogsgebied en hem meer betrokken te laten raken. Maar je moet er toch niet aan denken dat mensen de werkelijkheid als spel gaan zien en op deze manier op zoek gaan naar spanning en sensatie.
De vrouw rechts is in gesprek met robot Bina48, een ontwerp van Stephanie Dinkins. Te zien op Robot Love. Foto Peter Cox
Kunstmatige intelligentie komt aan bod in de presentatie van VPRO Medialab in het Albert van Abbehuis tegenover het Van Abbemuseum en in de expositie Robot Love in de Campina Melkfabriek. In beide exposities worden zowel de verworvenheden als de doemscenario’s van kunstmatige intelligentie getoond. Dat apparaten op commando kunnen gaan werken, behoort tot de verworvenheden van kunstmatige intelligentie. Immers, gemak dient de mens. Dat je met ‘persoonlijke assistenten’ of robots gesprekken kunt voeren wordt ook in beide exposities getoond. Maar het gevaar is dat deze persoonlijk assistenten en robots zo goed geprogrammeerd worden, dat ze zelfstandig gaan denken en handelen en daarmee een bedreiging vormen voor de mens. Met korte films wordt dit doemscenario, dat doet denken aan het boek Origin (Oorsprong in de Nederlandstalige versie) van Dan Brown, op boeiende wijze verbeeld.
Foto boven: Een immense wereldbol in het Van Abbemuseum visualiseert de omvang van het wereldwijde netwerk van Alibaba. foto Peter Cox.
De Dutch Design Week is nog t/m zondag 28 oktober te bezoeken op diverse locaties in Eindhoven
Expositie ‘Geo-Design: Alibaba. From here to your home’, Van Abbemuseum, Eindhoven t/m 11 november 2018
Expositie ‘The New News Room. Reporting Redesigned’ in MU, Eindhoven t/m 11 november 2018
Expositie ‘Robot Love’, Campina Melkfabriek, Eindhoven t/m 2 december 2018