Documentaire met zware en moedige verhalen uit hoogste woontoren van Brabant

Jenny van den Broeke maakte een film over bewoners van Westpoint in Tilburg, de hoogste woonflat van Brabant. Haar documentaire ging in première tijdens het DOCfeed filmfestival in Eindhoven. Op 14 april 2018 is de film te zien tijdens het Tilburgs Architecten Film Festival (TiAFF). Omroep Brabant zendt de film op een nader te bepalen tijdstip uit.

door Joke Knoop

Wie wonen er in die enorme flat in Tilburg? Wat drijft hen? Die basale vragen vormden het uitgangspunt van filmmaker Jenny van den Broeke (1983). In 2011 (!) kreeg elke bewoner van de honderdzestig appartementen van Westpoint een briefje van haar in de bus: of zij op de koffie mocht komen. Dat mocht, bij twintig adressen stonden de kopjes klaar.

Naïef
Daarmee begon de zoektocht die voor de filmmaker bijna zeven jaar zou duren. “Ik ben er naïef ingestapt”, zei Jenny van den Broeke tijdens de première in Eindhoven. Er was geen uitgesponnen onderzoeksvraag, het was louter nieuwsgierigheid die haar dreef. Van den Broeke besloot op zoek te gaan de identiteit van de bewoners van ‘dat prachtige gebouw dat is gebouwd met ambitie’. Liefst drie keer paste ze haar script aan om langzaam tot de kernvraag te komen: Hoe mensen zoeken naar geluk.

Van den Broeke belandt uiteindelijk bij drie mensen die de hoofdrol spelen in haar documentaire. De drie bewoners worstelen met hun bestaan, want het leven kan wreed zijn. Een jonge bewoner verhaalt over zijn taaislijmziekte. Dat hij in ‘reservetijd’ leeft en dat hij alles uit die extra tijd wil halen. Bas sport veel en richt een fietskoeriersbedrijf op. Telkens weet hij met een grote dosis wilskracht zijn grenzen te verleggen.

Klik voor de hoofdpersonen uit de film.

Eigenhandig
In hetzelfde gebouw woont een oudere man die de ziekte en dood van zijn zoon overpeinst en verwerkt. We zien Ad een boek schrijven over de vragen die hij over zijn zoon en zichzelf heeft. We zien dat hij eigenhandig al die pagina’s zelfonderzoek inbindt. We zien hoe hij uit klei opnieuw zijn zoon schept met als resultaat een prachtig geboetseerde kop van een man in de kracht van zijn leven. Hij vormt en aait de weerbarstige klei. “Wat had mijn zoon van mij willen horen”, vraagt hij zich hardop af. Ad weet het antwoord. Hij had zijn zoon moeten laten weten dat hij trots op hem is. “Was dat nou zo moeilijk om te zeggen?”, klinkt het vertwijfeld uit zijn mond.

Ten slotte is er Marianne, de vrouw die worstelt met haar wezenlijke ik. Zij deelt haar zielenroerselen tijdens de dagelijkse bezigheden: strijken, de hond verzorgen, piano spelen, uit het raam kijken naar het soms verpletterende leven op de begane grond. In haar zoektocht naar geluk is zij kwetsbaar. Dat was 2011 en de jaren daarna. Nu, in 2018, heeft ze haar bestemming gevonden, zegt ze desgevraagd na de première in Eindhoven.

Jenny van den Broeke filmt haar hoofdrolspelers dicht op de huid. De drie indringende verhalen sluiten goed op elkaar aan en laten bij de toeschouwer een gevoel van beklemming achter. Is het leven zo zwaar in Westpoint, zo hoog boven het dagelijkse leven? Voelt men zich afgesloten van de wereld en daardoor eenzaam? Beïnvloedt de architectuur de bewoners? Hoe beleven bewoners het gebouw? Op die vragen blijft Van den Broeke het antwoord schuldig. De drie personen met hun ware en tegelijk moedige verhalen kunnen overal wonen.

Alledaags
Slechts in korte tussenshots laat Van den Broeke de andere bewoners van de hoge woontoren zien. Het zijn beelden zonder woorden. We zien een vrouw de ramen zemen, een andere vrouw breit een felrode sjaal, een kat ligt op schoot, een jonge vrouw werkt aan haar scriptie, een echtpaar dat televisie kijkt, een man pakt spullen in voor de verhuizing, een ouder echtpaar gaat op in hun hobby’s, een man speelt vrolijk gestemd gitaar in zijn appartement. Beelden van het alledaagse leven dat gewoon zijn gangetje gaat, als tegenwicht voor alle worstelingen.

Doet het gebouw Westpoint er in deze film toe? Het antwoord is ja. De strakke architectuur van het gebouw vormt een fantastisch raamwerk voor de film. De filmbeelden beginnen in de kelder met de technische installaties, daarna gaat de camera schijnbaar door de vloeren heen naar boven. Telkens beweegt de camera zich langzaam van beneden naar boven, ook bij het filmen bij de bewoners thuis. Het is alsof de toeschouwer in een glazen lift staat. Soms is de lens gericht op het uitzicht, dan weer wordt het interieur getoond. Die ingenieuze werkwijze levert prachtige en indringende beelden op. Hier verraadt zich het vakmanschap van de filmmaker.

Van den Broeke studeerde animatie aan de kunstacademie AKV|St. Joost. Na haar afstuderen richtte zij samen met een aantal studiegenoten in Breda Studio APVIS op. Haar werk kenmerkt zich doordat zij documentaire, fictie en animatie combineert. Ook maakt zij gebruik van installaties en grote projecties. Dat alles steeds met als vraag hoe vertel je een verhaal en welke vorm kan dat aannemen? Momenteel werkt zij aan een documentaire die zal gaan over ‘persoonlijke zoektochten naar geluk in tijden van nu’. Voor Westpoint kreeg zij 40.000 euro subsidie van het VSB-fonds, 90.000 van het Mediafonds en 5000 van bkkc. Dit filmproject maakt deel uit van het project Brabantse Beauties van Omroep Brabant: een wedstrijd voor Brabantse filmmakers.

 

De film Westpoint duurt een half uur en is 14 april 2018 te zien in de bioscoop Cinecitta als onderdeel van het tweede Tilburgse Architectuur Film Festival (TiAFF). Dat festival gaat over ‘the social component’, ofwel hoe ontwerpers invulling kunnen geven aan sociale idealen en de betekenis van een stad en haar architectuur voor de mensen die er wonen. Het festival wordt georganiseerd door de BNA (branchevereniging van architectenbureaus Midden-Brabant) in het kader van de Dag voor de Architectuur. Partners zijn het Architectuur Filmfestival Rotterdam (AFFR) en het Centrum voor architectuur en stedenbouw Tilburg (CAST).

www.ynni.nl
www.apvis.nl
www. tiaff.nl

Lees hier over andere Brabantse Beauties op Brabant Cultureel:

Documentaire boer peer over leven en dood van een boer alleen

Mysterieuze, fotografische film over Eindhoven bij nacht

 

© Brabant Cultureel 2018