De festiviteiten duurden drie weken. De Stichting Kunst in het Kerkje in Velp-Grave deed er haar gemak over om het veertigjarig bestaan te vieren. Maar nu is het feest voorbij en is het tijd de mouwen op te stropen. De toekomst wacht immers. En daar zijn al vastomlijnde plannen aan verbonden.
door Rinus van der Heijden
De Stichting Kunst in het Kerkje heeft sinds 1977 ‘het kerkje’ onder haar hoede; een twaalfde-eeuws bouwwerk verscholen in het groene land net buiten Velp-Grave. De stichting heeft het kerkje de bestemming ‘kunst’ gegeven, maar dan wel in de brede zin van het woord. Naast exposities en concerten biedt het kerkje ook ruimte aan voorspeelmiddagen voor muziekdocenten, het inrichten van workshops en het opnemen van cd’s. De nadruk bij al deze activiteiten ligt bij lokale en regionale kunstenaars, maar uiteraard zijn ook landelijke en internationale artiesten welkom.
In de loop van de voorbije vier decennia hebben vele bezoekers zich gelaafd aan al het moois dat hier werd geprogrammeerd. Van ver buiten Grave zochten en vonden velen met enige regelmaat hun weg naar het kerkje. Of voor de vaak afwijkende exposities die er worden georganiseerd, of voor de concerten die zich bewegen tussen klassiek, modern-klassiek, jazz, wereldmuziek en wat al niet meer.
Kerkje van Velp-Grave. foto Gemma van der Heyden
Marktaandeel
De Stichting Kunst in het Kerkje is zich er terdege van bewust dat de toekomst geen stilstand accepteert. Daarom ligt er een aantal plannen op tafel die er in het kort op neerkomen dat “het marktaandeel de komende jaren wordt vergroot”, zoals kunstprogrammeur Irene Lay het verwoordt. Jaarlijks moeten er tien kwalitatief hoogwaardige exposities op het gebied van toegepaste en beeldende kunst komen. Ook zes concerten van klassieke, hedendaagse en wereldmuziek staan op de rol. Voorts wordt samenwerking gezocht met cultuurinstellingen, kunstenaars en musici en wordt onderzocht hoe de (eigen) inkomsten kunnen worden vermeerderd.
Dat deze zelf opgelegde voornemens niet gemakkelijk verwezenlijkt zullen worden, daarvan zijn Irene Lay en Frédérique Bijl, bestuursvoorzitter van de stichting, danig overtuigd. “In Grave zijn praktisch alle culturele aanbieders verdwenen”, zegt Frédérique Bijl. “Wij zijn nog de enige aanbieder. Wij weten niet of het gemeentebestuur de Graafse belangen zwaarder laat wegen dan het feit dat wij veertig jaar bestaan. Als de gemeente beseft dat zij de cultuur moet behouden, dan beseft ze ook dat dit geld kost. Er ligt nu een hoop onzekerheden waar ik niets over kan zeggen. Het is wel zo dat als wij huur moeten gaan betalen voor het kerkje, dat van de gemeente is, het wat ons betreft over is.”
“We hopen dat wat wij aan plannen ten uitvoer willen brengen, grote invloed zal hebben op de toekomst. Ik vrees daarbij niet zozeer dat het kerkje leeg komt te staan, maar wel dat er meer gebruikers gaan komen. Dan word je keuzevrijheid beperkt. Kunst in het Kerkje is een merk. Daarom willen wij de naam ook niet veranderen. Wij committeren ons aan het kerkje, het kerkje aan ons. Het ademt met ons mee. Bovendien is het locatie gebonden. Het kerkje ligt in het buitengebied, dat is onze kracht, maar tegelijkertijd onze achilleshiel. Mensen moeten ons weten te vinden. Daarom willen we ook bewuster met de sociale media omgaan. We willen dat mensen mede-eigenaar worden, in moreel opzicht natuurlijk. Wij zijn hoe dan ook kunstproducenten”, zegt Frédérique Bijl.
Irene Lay (l) en Frédérique Bijl. foto Gemma van der Heyden
Spitsen
Grave kent drie spitsen, aldus programmeur Irene Lay. Dat zijn het klooster van de kapucijnen, het klooster van de Rode Nonnen (orde van de redemptoristen; red.) en het kerkje. “We hebben het dan over cultureel erfgoed”, zegt Lay. “Wij willen gaan bekijken hoe de functionaliteit kan worden ingevuld. Uitsluitend binnen deze drie spitsen vinden culturele activiteiten plaats. Het klooster van de Rode Nonnen staat nu leeg en daarin komt iets op het gebied van woonbestemming. We gaan niettemin bekijken hoe we elkaar kunnen versterken zodat mensen dit prachtige gebied meer gaan ervaren. Op 28 oktober (2017), tijdens de Nacht van de Nacht, gaan wij een rondtocht maken langs de drie spitsen, met muziek en andere cultuurvormen.”
Frédérique Bijl en Irene Lay benadrukken dat Kunst in het Kerkje een stichting is. “Geld is geen doel, wel een middel. Wij verdienen bijvoorbeeld aan verhuur van de ruimte voor exposities. Onze tweede poot, de muziek, daar moet geld bij. Daarnaast is er nog een derde geldstroom en dat zijn giften waarvoor de ANBI-regeling van de Belastingdienst geldt, plus ‘als bijvangst’ de verhuur aan partijen die passen binnen ons concept. Dit alles zorgt voor een kleine buffer, maar soms moeten we investeren. Bijvoorbeeld in de ringverlichting in het kerkje en in de tafel die het altaar vervangt en die is ontworpen door een internationaal bekende ontwerper. Ook investeren we in maatschappelijke projecten zoals activiteiten voor het Asielzoekerscentrum hier in Grave. Dat vinden wij belangrijk voor onze toekomst.”
De jubileumexpositie in het kerkje in Velp-Grave. foto Jet de Jong
Zoals elders ziet ook Kunst in het Kerkje het publiek vergrijzen. “Terwijl in die groep het geld zit. Dat is een aardige bijkomstigheid, maar wij willen ook jongeren en het middensegment bereiken. In de programmering en in vraag en aanbod willen wij verjonging brengen. Bijvoorbeeld door afgestudeerden te bereiken en daar dan een nieuwe traditie mee op te bouwen. Dat geldt evenzeer op het gebied van de beeldende kunst. Niet en masse organiseren, wel verkennend.”
Nieuw bestuur
Frédérique Bijl is sinds een jaar bestuursvoorzitter. Haar eerste activiteit was een nieuw bestuur samenstellen. “Nu zijn we met elkaar aan het zoeken naar de nieuwe mogelijkheden die we voor ogen hebben. Er waait een nieuwe wind, er is sprake van een nieuw elan. Het vorige bestuur deed overigens hetzelfde als wij nu, maar opereerde meer ad hoc. Wij willen meer structuur aanbrengen in het beleid. Ik heb voor een bedrijfsmatige aanpak gekozen. Zo zijn we ook begonnen, met het samenstellen van een nieuw bedrijfsplan. Prioriteiten doemen in de loop van de tijd vanzelf op.” Waarop Irene Lay aanvult: “Wij zijn allemaal vrijwilligers. We kunnen onze plannen alleen verwezenlijken als we met z’n allen geïnspireerd raken. We gaan het niet wezenlijk anders doen dan het vorige bestuur. Maar met accenten in de programmering en het aanboren van andere doelgroepen verkennen we of we nieuw marktaandeel kunnen aanboren. Daar gaan we ons het komende jaar op richten.”
© Brabant Cultureel