Marketingwet: beste plek voor een boekhandel is tegenover de concurrent

In een serie artikelen over Brabantse boekhandels, met name sinds de crisis van 2008, dit keer aandacht voor de firmanten van de Bredase boekhandel Van Kemenade en Hollaers, onlangs verhuisd naar een nieuwe locatie. Vanuit het hen zo vertrouwde Ginneken lieten zij het oog laten vallen op een plek richting binnenstad. 

door Olaf Douwes Dekker

Kort na hun verhuizing in de zomer van 2016 lieten de beide firmanten Hein van Kemenade en René Hollaers, gevraagd naar een interview meteen al, zonder aarzeling, weten dat het daarvoor nog te vroeg was. “Over een paar maanden doen we dat graag, dan weten we meer.” En zo werd het november.

Terugblik
Het gesprek begint vanzelfsprekend met een terugblik naar de vestiging in 2006 in het nieuwe pand aan de Ginnekenweg 269. Enkele honderden meters verwijderd van de dan na vele jaren verlaten ouderwets aandoende, knusse en zeer geliefde boekhandel in het Ginneken. Vrijwel naast de bekende horecagelegenheid Oncle Jean, tegenover de grote Laurentius Kerk. Meer centraal in het Ginneken kon niet. Maar die winkel werd te klein, het kón niet meer. Niet alle boeken konden behoorlijk worden getoond en er was bij presentaties onvoldoende ruimte voor bezoekers.

En toen kwam dus vijfhonderd meter verderop – de omzet groeide liep steeds verder – een logische overgang naar een nieuwe, zeer grote winkelruimte. De ontwikkeling leek een goede investering. Het pand werd ook als onroerend goed eigendom van de firmanten en scheen een goede oudedagsvoorziening. Ook het filiaal in de Haagse Beemden liep (nog) uitstekend. Maar de omslag eind 2008 ging ook aan deze ondernemers niet voorbij. Wat zich aanvankelijk als een uitstekende stap had getoond, werd naarmate de crisis zich in de omzet manifesteerde een lelijk blok aan het been. Er was inmiddels ook veel personeel aan het bedrijf verbonden en ook dat begon op te breken.

Van Kemenade: “Het was vrij snel na 2008 al te merken. Nog niet meteen in de boekverkoop, maar als eerste in relatieartikelen, in eindejaarsgeschenken. Ook onze omzet aan kantoorartikelen liep snel terug. Toen er steeds meer op cultuur werd bezuinigd, liep ook de boekverkoop terug. Ook kwam de E-reader, maar die is nooit geworden wat ze ervan verwacht hebben. Bovendien bleek daarbij, net als bij de platenindustrie, dat E-books werden gekopieerd en gratis aangeboden via Pirate Bay en dat soort sites.”

Boil.com is niet goedkoper”
“Helaas kon de overheid weinig doen aan deze vorm van diefstal, juridisch waren er allerlei haken en ogen. Wat de overheid wel heel goed heeft gedaan, en ik denk zelfs dat ons dat gered heeft, is het handhaven van de vaste boekenprijs. Als ze dat niet gedaan hadden, waren we door de bol.coms en dergelijke al verdreven. Zelfs nu nog denken veel mensen dat digitaal boeken kopen goedkoper is, maar dat is helemaal niet zo. Wij weten dat ook uit de praktijk, omdat veel klanten die bij ons kopen vaak eerlijk vertellen dat ze op een site hebben gekeken of het boek digitaal niet goedkoper was te bestellen.”

Hollaers: “Maar we zijn er nog!” Waarop hij zich spoedt naar een rinkelende telefoon. Er is weinig ruimte voor extra personeel en de firmanten moeten al een tijdje een flinke stap extra doen om iedereen te kunnen helpen. Zo is er geen plaats meer voor de chique koffiemachine op het kantoor, er wordt ouderwets weer een pot stevige koffie gezet, daar kan iedereen wat van krijgen. Geen cappuccino meer.Van Kemenade: “Wij hebben de winkel in de Haagse Beemden moeten sluiten. Gelukkig zijn wij er op een nette manier van de winkel afgekomen. Maar daar is toch altijd veel tijd voor nodig. Niet in de laatste plaats omdat je het heel lang nog blijft proberen. Er zijn ook klanten die het je vragen, maar ontslagaanvragen en huuropzegging vragen ook tijd. Als ons dat niet op tijd gelukt was hadden wij hier in Breda ook niet meer gezeten”, voegt hij er eerlijk aan toe.

De nieuwe en even grote winkel: tijdelijk?
Van Kemenade: “Ook hier moeten we tegenover iedereen heel duidelijk zijn: wij hadden het liefst in het Ginneken willen blijven. Er waren diverse opties, maar niets leek te lukken. En wij moesten op een bepaalde datum uit ons pand vertrekken. We hebben enorm veel moeite gedaan om een bepaald pand in het Ginneken te huren, zelfs met het aanbod het lang, minstens vijf jaar, te huren. Maar dat pand was tijdelijk, tot december 2016, verhuurd. En daar was niets aan te doen, zo bleek”.

“En wij konden moeilijk, zonder winkel, van de zomer tot december even ophouden met boeken verkopen. Wij hadden de hele verhuisprocedure al opgestart, wisten alleen nog niet waarheen. Toen deed dit pand, op nummer 52, zich op het laatste moment voor als mogelijkheid, de voormalige Hubo, en daar voelden wij ons meteen goed bij, zagen hier kansen. Of wij hier kunnen en willen doorgaan is nog een open kwestie. Dat hangt van een aantal factoren af.”

Hollaers: “Leuk pand, maar wel een gribus. Vijftig jaar behanggeschiedenis.” Het klinkt alsof je het van de muren moet krabben, maar de ruimte is bepaald royaal, de boeken kunnen mooi en overzichtelijk in de kasten worden opgetast, ertussen is een hoop ruimte voor extra toonbanken. Bovendien is er ideaal veel ruimte voor presentaties, een houten podium verwacht de auteurs in hun voordrachten. Hollaers: “De klanten vinden het hier gezellig, dat is het belangrijkste. En het is erg overzichtelijk omdat er geen pilaren staan.”

Hebben jullie nu de bodem bereikt en is er hoop op herstel?
Van Kemenade: “Zeker, dat mag je wel stellen, we kunnen nu al zeggen dat er sprake is van een bescheiden omzetherstel, maar de komende maanden zullen dat moeten bevestigen. We wisten natuurlijk niet of al onze klanten uit het Ginneken ons wel zouden volgen naar Zandberg. Dat is gelukkig grotendeels het geval en nieuwe klanten komen er nu bij. Er heerst hier natuurlijk ook een meer stadse allure, we zijn ook bewust wat laagdrempeliger geworden. Minder literair dan wij gewend waren, maar er is nu meer verkoop van boeken over Gijp en Kieft. We verkopen meer tijdschriften en er worden nu ook wat meer cd’s aangeboden dan vroeger.”

Hollaers: “Volgens de exclusieve toeleverancier, de voormalige exploitant van Spronk, is er sprake van een bescheiden toename van cd-verkoop.”

Van Kemenade: “Zolang wij hier tijdelijk zitten, want daar is voorlopig nog steeds sprake van, zullen wij nog niet besluiten tot een koffiehoek of iets dergelijks. Geen exploitant van een beetje formaat zal hier willen investeren zolang wij hier tijdelijk het pand huren.”

Buurman
Voor een vorig artikel in Brabant Cultureel over de situatie van de Brabantse boekwinkels vond er een gesprek plaats met Ton Dekkers, de exploitant van Boekhandel Vives, vrijwel recht tegenover de huidige winkel van Van Kemenade en Hollaers. Het was duidelijk dat Dekkers even moest slikken, om niet te zeggen: grote moeite had met jullie keuze je hier, al of niet tijdelijk, te vestigen.

Van Kemenade: “Ja, maar dat blijkt toch in de praktijk erg mee te vallen. We zitten in dezelfde inkoopcombinatie. Wij hebben heel goed met onze collega van Vives overlegd en zullen er alles aan doen om te zorgen dat wij beiden baat hebben bij onze positie. Als er nu iemand hier komt en vraagt om een blocnote dan zeggen wij dat hij of zij daarvoor even naar de overkant moet gaan. En dat werkt uitstekend. We hopen heel erg dat we kunnen bereiken dat wij beiden bij elkaars positie profijt kunnen hebben. De verhouding met Ton Dekkers van Vives is heel hartelijk en ook wij halen al onze eigen kantoorbehoeften bij Vives.”

Hollaers: “Voor typisch specialistische kantoorbenodigdheden verwijzen wij consequent naar de overkant. Wij hebben hem als eerste verteld dat we ons hier zouden vestigen, zodat hij het niet van een ander zou horen. Daar was hij wel niet blij mee, maar dat hebben we wel gedaan. De grootste grap hierbij is dat wij als adres 52-54 hebben, maar Vives zit daar precies tussen: op 53! Wij hebben onlangs, in een goed zakelijk overleg, met elkaar afgesproken dat wij graag samenwerken. Dat wij, als het even kan, klanten naar de ander doorverwijzen en dat wij beiden tezamen alle potentie die er commercieel boven de markt in Breda-zuid hangt gezamenlijk moeten kunnen afvangen.”

Tot volledigheid van onze berichtgeving gingen wij, voorafgaand aan het interview met Van Kemenade en Hollaers, langs bij Ton Dekkers. En het aardige is dat hij volkomen bevestigde wat zojuist door Hein van Kemenade en René Hollaers werd gezegd. Ook hij heeft eigenlijk nog helemaal niet gemerkt dat er een concurrent aan de overkant zit. En zijn omzet toont geen krimp.

Ik zie Boekhandel Van Kemenade en Hollaers nog niet zo snel verdwijnen. Factoren van economisch aard kunnen altijd dwarszitten, maar verstandige mensen, zoals de juiste pandverhuurders, doen geen domme dingen. En boekhandelaar Kreyns zat vroeger op nummer 40, dat houden we in ere.

_____________________________________________________________________________

Verkoop boeken in stijgende lijn
In een persbericht van 12 december 2016 meldt de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) dat boeken een van de meest populaire Sinterklaascadeaus blijven. De omzet qua boekenverkoop is in Nederland met 12,7% toegenomen ten opzichte van dezelfde Sinterklaasperiode in 2015. Binnen deze periode is week 48 zelfs de week met de grootste boekenomzet sinds 2011. Enkele titels die het zeer goed gedaan hebben zijn Judas van Astrid Holleeder, Harry Potter van J.K. Rowling, Thomas Dekker van Thijs Zonneveld, Johan Cruyff. Mijn verhaal en De greppel van Herman Koch. De boekenomzet gemeten over de eerste week van 2016 tot en met de Sinterklaasweek 2016 bedraagt 441 miljoen euro en dat is ten opzichte van 2015 een stijging van 7,3%. Kinderboeken deden het uiteraard goed in deze periode waarvoor de CPNB speciaal haar Sinterklaascampagne was gestart: de omzet steeg met 23,4 % ten opzichte van vorig jaar. Goed nieuws dus, voor de boekhandel.

www.libris.nl/vankemenade-hollaers

www.blz.nl/vives

Eerdere artikelen op Brabant Cultureel:
Boekhandel Vives doorstaat de crisis dankzij de middelmaat

De liefde voor het boek in 3d is onverwoestbaar

 

© Brabant Cultureel – december 2016