Atelierbezoek Mirjam Pet-Jacobs

Mirjam Pet-Jacobs is een beeldend kunstenaar die werkt met textiel als basismateriaal. Ze heeft zich aangesloten bij Quilt Art, een internationale groep kunstenaars die de oude quilttechniek op eigentijdse wijze toepast. Ze heeft haar atelier in Waalre.

door Irma van Bommel

Mirjam Pet-Jacobs heeft haar atelier aan huis in Waalre, eigenlijk Aalst, bij Eindhoven. Via een grote glaswand valt daglicht volop naar binnen. In het midden van de ruimte staat een grote werktafel met daarop een naaimachine, een eenvoudige Bernina. Daarmee  kan ze stoffen verwerken tot maximaal 150 cm breed. Als ze bredere kleden wil maken, moet ze het in onderdelen vervaardigen. Aan de wanden van het atelier hangen kleden waar ze nog aan werkt. Ook staat er in de ruimte een grote boekenkast. Het huis hangt vol met haar kleden. 

Pet-Jacobs maakt quilts met de monumentaliteit van schilderkunst. Een aantal werken doet denken aan de schilderkunst van Rothko met de toevoeging van geabstraheerde mensfiguren. Deze zijn geïnspireerd op gestileerde mimifiguren van de Aboriginalkunst, maar ze lijken ook op de langgerekte beelden van Giacometti. Kenmerkend voor de quilttechniek is het doorstikken van de stoffen. Pet-Jacobs voegt daar vaak nog andere technieken aan toe zoals verven, stempelen van letters en borduren. Eigenlijk zijn haar werken eerder collages dan quilts. Net als Rothko weet zij het meditatieve en comtemplatieve in haar werk te leggen. Dat weet ze te bereiken door de stoffen te verven, niet egaal, maar door kleurnuances aan te brengen. ‘Het met de hand werken is op zich al een meditatieve bezigheid.’ 

De geabstraheerde mensfiguren hebben een vaste vorm en bestaan uit een lijf met benen. Armen en hoofd blijven achterwege. Het zijn daardoor vrij starre figuren die ze zowel alleen als met tweeën of in een groep aanbrengt op het doek. Aan de subtiele lichaamstaal is te zien dat deze figuren met elkaar communiceren. 

Verven doet ze met textielverf. Dit bevat een medium, een bindmiddel, waarmee de stof soepel blijft. Het verven gebeurt vaak buiten, omdat ze daar meer ruimte heeft. Al moet je dan wel letten op de weersgesteldheid. Bij vochtig weer loopt de verf namelijk uit. Maar toeval is ook een factor in haar werk. Dat maakt het leuk. De verf wordt vervolgens gefixeerd door de stof in een oven van honderdvijftig graden te leggen of door te strijken. Een poos geleden gebruikte ze veel donkere tinten. Daarna  werden haar werken kleurrijk, met veel rode tinten. Tegenwoordig werkt ze in ecru’s en grijstinten.

Stoffen snijdt Pet-Jacobs uit de vrije hand met een rolsnijder op een mat. Kleine onregelmatigheden maken het werk speelser. Het doorstikken van de lagen zorgt voor reliëf en maken het werk tactiel. Ook hier hoeven de lijnen niet precies recht te lopen. Het werk wordt levendiger als het vrijer en losser wordt gemaakt. Stoffen koopt ze op markten en in antiekwinkels. Haar voorkeur gaat uit naar natuurlijke materialen zoals zijde, katoen en linnen.

Geëngageerd

De thema’s die Pet-Jacobs hanteert zijn of persoonlijk of maatschappelijk geëngageerd.  ‘Alles wat ik doe heeft een reden.’ Zo gaan haar abstracte figuren over menselijke contacten of juist het ontbreken daarvan, wat een maatschappelijk taboe is. Haar Rothko-achtige serie met telkens één figuur gaat weer over iets anders. Hier gaat het om de constatering dat ieder mens, ondanks hulp van anderen, tenslotte zelf tegenslagen in het leven moet verwerken zoals ziekte of verlies. Dat is een eenzaam proces. 

Ze werkt ook met andere materialen en media dan textiel, bijvoorbeeld met papier, foto’s en video. Body Parts is een multimediaproject waarin fotografie, video en zeefdruk zijn gebruikt naast textiel. Het behandelt het thema lichamelijke schoonheid en dan vooral het feit dat daar in de huidige maatschappij zo de nadruk op wordt gelegd. Terwijl werkelijke schoonheid dieper ligt. Mensen lopen littekens op, zowel lichamelijk als geestelijk. Het werk bestaat uit een filmprojectie van blokjes op een foto van een vrouwenlichaam dat op zijde is bedrukt, waarbij steeds meer van het lichaam wordt onthuld. Via zeefdruk is met glow in the dark verf een craquelé achtergrondpatroon op de zijde aangebracht. Zodra het filmpje stopt zorgt de verf ervoor dat het silhouet van het lichaam te zien is. 

Body Parts: https://vimeo.com/92929891

Pet-Jacobs haalde ook inspiratie uit de Japanse Kintsugitechniek waarbij gebroken porseleinen of aardewerk kopjes en borden worden gerepareerd door de stukken met gouden naden weer aan elkaar te zetten. Hierdoor worden ze alleen maar mooier. En waardevoller. Zoals ook mensen mooier en interessanter kunnen worden door wat ze hebben meegemaakt, althans als ze hun verdriet hebben verwerkt.

Herinneringen

Haar werk gaat over de kwetsbaren in de samenleving, vaak over vrouwen en kinderen. Zo verwerkt ze thema’s als oorlog, seksueel misbruik, natuurrampen, abortus, honger en armoede, Alzheimer. Recentelijk verwerkt ze opgerolde stukjes quilt met daarin herinneringen van mensen in haar werken. Ook maakt ze drie-dimensionale objecten. ‘Unhappy expecting’ gaat over vrouwen die overlijden na een illegaal uitgevoerde abortus. Daarvoor maakte ze een wieg met daarin een foetus van papier maché ter grootte van een voldragen baby. De wieg is voorzien van een gequilte deken. 

Pet-Jacobs verheft handwerktechnieken tot kunst, niet alleen door te vernieuwen en te experimenteren met andere materialen en media, maar vooral door het werk diepgang te geven met maatschappelijke thema’s. Zij studeerde Engels en als beeldend kunstenaar is ze autodidact. Naast cursussen beeldende kunst op vrije academies volgde ze de tweejarige cursus Quilten Speciaal. Sinds 2002 past ze deze textiele techniek toe als vorm van vrije kunst. In 2006 is ze toegelaten tot de prestigieuze groep Quilt Art die nu wereldwijd twintig leden telt. Regelmatig exposeert ze samen met deze groep. Ze won diverse internationale prijzen waaronder tweemaal de Europese Quilt Triennale in Heidelberg (D).

Info: www.mirjampetjacobs.nl

© Brabant Cultureel 2015/2022