Ze draagt zwarte kleding, maakt donkere schilderijen en houdt van heavy metal. Toch is Ingrid Simons niet zwaar op de hand. Integendeel, vrolijk lachend opent zij de deur van haar atelier in Valkenswaard. De kleine ruimte staat vol met donkere landschappen. In een hoek ligt als een vorm van conceptuele kunst een berg uitgeknepen tubes: het bewijs van haar productiviteit.
door Irma van Bommel (tekst) en Piet den Blanken (foto’s)
Ingrid Simons (1976) groeide op in Valkenswaard. Ze heeft daar nu haar atelier in Cultuurcentrum Carolus waar onder andere ook het Nederlands Steendrukmuseum is gevestigd. Ze woont in Eindhoven. In de jaren negentig volgde ze haar opleiding aan de Akademie voor Kunst en Vormgeving te ’s-Hertogenbosch, waar ze koos voor de richting tekenen, schilderen en grafiek. Schilderen is haar hoofdbezigheid. Daarnaast verdiept ze zich ook in de grafische kunsten. Bij Grafisch Atelier Daglicht in Eindhoven is zij werkzaam als kunstenaar-ondersteuner. Sinds een paar jaar beschildert ze ook tegels en vazen.
Unheimlich
Ingrid Simons maakt expressieve landschappen met dik opgebrachte verf. In haar werk legt ze een sfeer van verstilling maar ook van Unheimlichkeit en verval. Lange tijd gebruikte ze donkere tinten. Onder invloed van haar verblijf ik Portugal is er de laatste jaren meer kleur en meer licht in het werk gekomen. De landschappen die zij schildert, bestaan veelal uit bos en water. Vaak heeft ze er paden aan toegevoegd. ‘Om mensen te verleiden het landschap in te stappen.’ De paden lossen echter in de verte op. Symbolisch voor het pad des levens waarvan je ook niet weet waarheen het zal leiden.
Vaak geeft ze een landschap bij nacht weer. Daarvoor maakt ze nachtelijke wandelingen. Juist de nacht leent zich voor het uitdrukken van een onheilspellende sfeer. Het schijnsel van de maan zorgt voor spanningsmomenten. Er ontstaat een dualiteit van licht en donker. Ze haalt de inspiratie voor haar landschappen dichtbij huis, maar sinds een paar jaar ook in Portugal. ‘In Portugal heerst een haast paradijselijke sfeer. Maar té mooi, kan ook unheimlich zijn.’
Niet te braaf
In haar vroege werk is een ontwikkeling merkbaar van stedelijk landschap met figuren naar stedelijk landschap zonder figuren. Van daaruit is haar belangstelling verplaatst naar de natuur. ‘Met de natuur als onderwerp kun je nog meer spelen met verf.’
De mensen in haar vroege werk gaf ze met kleding en al zó weer dat ze deden denken aan rauw vlees. Waarmee een link gelegd kan worden naar het werk van Francis Bacon en Chaïm Soutine. Maar ook is invloed merkbaar van de impressionisten. Met haar landschappen geeft Simons een impressie van de werkelijkheid en zoekt zij de grenzen op tussen abstract en figuratief, tussen pasteus opgebrachte verf en in detail weergegeven blaadjes van de bomen waar licht op valt. Als ze veel details heeft toegevoegd, teveel naar haar zin, gaat ze er met een grove kwast en terpentijn overheen. ‘Het mag niet te braaf worden’, zegt ze.
‘In eerdere landschappen schilderde ik mensen op de rug gezien, om op meer abstracte wijze een portret van hen te maken, enkel door hun houding. Nadien leerde ik het werk van de Romantische schilder Caspar David Friedrich kennen waarbij hij uitkijkt over een meer, net als de mensen in mijn werk uitkijken over een landschap. Daarmee betrek je de toeschouwer bij de voorstelling.’
Ze werkt met olieverf op doek. ‘Ik houd van het veren van het doek.’ Een harde ondergrond, bijvoorbeeld hout, werkt heel anders. Met dikke klodders verf bouwt ze een beeld op. Dat is een kunst apart, want hoewel je zou verwachten dat het niet zo nauw komt, is dat wel het geval. Ze zet tijdens het werken vaak heavy metal muziek op. Dat werkt ondersteunend. ‘Zwarte kleren, donkere schilderijen en metal muziek. Dat hoort bij Ingrid Simons’, zegt ze lachend.
‘Ik weet wanneer een werk af is. Als ik het ervaar alsof ik in het landschap sta, dan is het af. Soms wil ik het nog wel een beetje bijwerken. Meestal nat in nat, achter elkaar door. Door de dik opgebrachte verf duurt het wel een half jaar voor een werk goed droog is. Maar ik heb die tijd ook wel nodig om een werk los te laten.’
Madonna
Meestal kiest ze landschappen als onderwerp. Een enkele keer schildert ze iets anders. Zo maakte ze een klein schilderijtje van een zwarte Madonna, een beeldje dat ze ontdekte in een kerk in Baskenland in Zuid Frankrijk. Van dichtbij is het een zwarte verfmassa met witte puntjes. Pas als je afstand neemt zie je een prachtig beeld ontstaan van Maria. Het is opgebouwd uit dikke verfklodders, maar zo treffend opgebracht dat het niet op een andere manier had gekund.
Ook heeft ze een serie kathedralen geschilderd. Drie maal heeft ze een werkperiode van zo’n zes weken doorgebracht in een klooster, in Nederland, Duitsland en in Zwitserland. ‘Ik vind die mystiek heel mooi. Toen ik in Den Bosch woonde in mijn studietijd ging ik vaak naar de Sint-Janskathedraal om tot rust te komen.’ Ze maakte studies in zwart-wit van de lichtval door de ramen. ‘Ik zie het als een uitdaging om alle kleuren te definiëren in zwart-wit.’
Simons heeft nu meerdere keren een werkperiode doorgebracht in Portugal. Onder invloed van het felle zonlicht daar heeft ze meer kleur in haar werk toegelaten. Ook is ze zich in Portugal gaan bekwamen in azulejo, het beschilderen van tegels. Later is ze ook vazen gaan beschilderen. Azulejo lijken op Delfts blauw maar zijn anders van karakter. Recentelijk is ze ook in Nederland vazen gaan beschilderen.
Alentejo
Simons werkt het liefst in haar eigen atelier of in geval van een werkperiode elders in een vaste studio. ‘In andere gastateliers waar ik me niet zo thuis voel, werk ik braver en wordt het werk vlakker.’ Ze heeft al een paar keer in de streek Alentejo in Portugal hetzelfde atelier getroffen, wat heel prettig was. Ook heeft ze meerdere keren in Berlijn gewerkt, niet voor de schilderkunst maar voor de grafiek.
In 2013 heeft ze in eigen beheer en in een beperkte oplage een boek uitgegeven: ‘Só os caminhos eram meus’, wat zoveel betekent als ‘Alleen de paden waren van mij’. De titel is afkomstig uit een Portugees gedicht van Almeida Negreiros en verwijst naar de paden die je kiest in het leven. Volgens Simons zijn het de keuzes die je maakt in het leven die belangrijk zijn, niet het einddoel. Het boek, dat als een eerbetoon aan Portugal is vervaardigd, is bijna uitverkocht.
Sinds 2013 heeft ze een nieuw onderwerp aan haar repertoire toegevoegd: waterlelies. Hiermee is ze voor het eerst vlakvullend gaan werken, dat wil zeggen dat er geen horizon meer te zien is. Geïnspireerd op de bekende waterlelies van Monet, zich afvragend wat ze nog toe zou kunnen voegen, is ze toch met het onderwerp aan de slag gegaan. Voor Simons betekent het een volgende stap in de richting naar abstractie.
Info: www.ingridsimons.com
- Ingrid Simons, Só os caminhos eram meus (in eigen beheer uitgegeven), 2013
- Het werk van Ingrid Simons is in Nederland regelmatig te zien bij Jan van Hoof Galerie in ’s-Hertogenbosch en Huub Hannen Galerie in Maastricht. Vaste galeries in het buitenland zijn The Wild Side Gallery, Antwerpen (B) en Four Square Fine Arts, London (E).
© Brabant Cultureel 2014/2022